De coole-weetjes-van-de-maand-post | Deel I | Allemaal beestjes

Eén van de leukste dingen aan deze blog vind ik het feit dat ik zo geweldig veel kan bijleren. Op de korte tijd dat ik me hier online waag, las ik al over de impact van mijn huiskat op het tuinleven, ontdekte ik waar de naam Sedna vandaan komt, wat natuur met ons mentaal welzijn doet (meer daarover volgende week) en nam ik contact op met een wetenschapper die mij in oktober op een interview trakteert over zijn lopende onderzoek (teaser!).

Ik ben een nerd in hart en nieren. Voilà. Het is eruit. Wat ik tijdens het middelbaar ietwat probeerde te verbergen, omarm ik tegenwoordig voluit. Ik word blij van weetjes. En nog leuker vind ik het die weetjes te delen. Dat weet manlief beter dan ooit. Het aantal keren dat ik hem stoorde tijdens een film of zijn leesmoment in bad, zijn niet meer te tellen. Ocharme, wees eens met mij getrouwd.

Volgens mijn oudste zus is dé foto die mij het meest typeert, die waarop ik aan het strand zit met het Zeeboek van Sarah Devos en aan zoon en nichtje voorlees over de zeekat. Wist je trouwens dat die elk jaar massaal gaan paaien hier in de Zeelandse Oosterschelde? De zeekat, niet mijn zoon. Dat Sarah het gezegd heeft. 

Ik kan er niets aan doen. Telkens ik iets cools lees, borrelt in mij zó’n enthousiasme op, dat ik het wel van de daken kan schreeuwen. Waar het hart van vol is, weet wel?

Daarom lanceer ik bij deze de rubriek ‘de coole-weetjes-van-de-maand’, waarbij ik met jullie de leukste, funkieste en coolste dingen zal delen die ik las in de voorbije maand.

(Mijn man zal daar blij mee zijn. Meer rust in zijn bad.)

Zo las ik in het boek Dieren van de Zee dat de blauwgeringde octopus zo giftig is dat hij meerdere mensen kan doden. Helemaal indrukwekkend als je beseft dat het beest maar vier centimeter groot is. Het Nederlandse Algemeen Dagblad maakt zelfs gewag van genoeg gif voor maar liefst 26 mensen. Geen idee of dat klopt, maar u weze alvast gewaarschuwd. Weer eentje extra op mijn fascinerende-beesten-lijst. 

Wat daar nog allemaal op staat, vraag je? Niet per se één beest, als wel een groep beesten: ik ben namelijk dol op kwallen. Ik weet dat ze over het algemeen geen sexy imago hebben, maar wist je dat de Cnidaria-kwallen wel héél bijzondere cellen hebben? Nematocysten of netelcellen bevatten namelijk een soort harpoentje die ze kunnen afvuren om hun prooien te verlammen of om roofdieren af te schrikken. En nu komt the funky bit: volgens de biologe Gershwin worden die harpoentjes afgevuurd met een kracht die 40.000 keer groter is dan de zwaartekracht. Het is één van de snelste biologische processen ter wereld. Hoe cool is dat?

Dat niet enkel kwallen tot fascinerende dingen in staat zijn, weet ook de Zuid-Afrikaanse wetenschapsjournaliste Leonie Joubert. In de National Geographic van augustus 2021 schrijft zij over republikeinwevers, kleine zangvogeltjes die in de Afrikaanse Kalahari Woestijn nesten bouwen die wel honderd jaar oud kunnen worden. Ze palmen hele bomen in en tellen soms wel 250 nestkamers. Bijzonder is dat de vogels deze nesten ook delen met Afrikaanse dwergvalken, skinken en zelfs slangen. Ook de aardvarkens delen er hun holen: met jakhalzen, wilde katten, stekelvarkens, grondeekhoorns en zwaluwen. 

Die samenlevingsvormen zijn overigens niet beperkt tot de Kalahari alleen. Dichter bij huis delen vossen soms hun holen met konijnen of dassen. Een beetje alsof er in je logeerkamer een hongerige grizzly zou wonen.

Nog zo’n specialleke: mieren die bladluizen beschermen. Die zijn namelijk gek op honingdauw, het plakkerige goedje dat bladluizen afscheiden. Benieuwd hoe de mieren zich gedragen zouden hebben, mochten ook zij in het Amerikaanse experiment, waarover Hans Van Dyck in EOS spreekt, deelgenomen hebben. In dat experiment werden sojabonen, bladluizen en lieveheersbeestjes geobserveerd in een labo. Wetenschappers lieten er vervolgens diverse soorten lawaai horen. Bleek dat de lieveheersbeestjes merkelijk minder goed functioneerden als ze naar AC/DC moesten luisteren, wat ervoor zorgde dat de bladluizen meer vrij spel kregen waar de sojabonen dan weer onder te lijden hadden. 

Onderschat nooit de impact van hard rock op een ecosysteem.

Misschien moet ik dan toch eens dat heavy metal feestje op zolder uittesten. Eens kijken wat onze marter daarvan vindt. 

In de naam van de wetenschap. 

Uiteraard.

P.S. De marter-post waar ik hierboven naar verwijs is er eigenlijk eentje uit lang vervlogen tijden van een vorige blog. Ik vis hem hier voor de gelegenheid even op en geef hem een plekje op mijn nieuwe blog. De post in kwestie dateert trouwens van december 2018. Jawel, het beest woont hier nog steeds. Hij heeft intussen ook een naam: Fluwijn. En nee, daar kan manlief inderdaad niet mee lachen.

Op de hoogte blijven van deze blog? Volg HEADSPIJS op Instagram en Facebook.