De coole-weetjes-van-de-maand-post | Deel II | Paddestoelen

Het is herfst en de paddestoelen poffen als popcorn uit de grond. Dodelijke vliegenzwammen, elfenbankjes en heksenkringen. Ook het bos maakt zich klaar voor Halloween. Dat vieren wij hier met wat vertraging morgen. Zoonlief verheugt zich al op de bloedsoep met spinnen.

Niet dat er ‘s nachts echt heksen staan te dansen in een cirkeltje in het bos. Hoewel, misschien moet ik eens wat vriendinnen optrommelen om glühwein te drinken met punthoeden op ons kop. Dat kringdansen komt vanzelf wel.

Hoe boeiend dàt uitje wordt, moet ik je niet vertellen. Hoe boeiend de échte heksenkring is, wil ik wel graag even kwijt. Zo’n cirkeltje paddenstoelen is namelijk één enkel organisme, net zoals jij en ik dat zijn. Vergelijk met één paddestoel die de neus representeert en een andere een teen. Al sterven die neus en teen dan jaarlijks weer af. 

OK, OK, vergelijk het met peren aan een boom.

Foto Phoenix Han (Unsplash) 

Hoewel er in een heksenkring dus allerlei verschillende paddenstoelen uit de grond komen ploffen, horen ze allemaal samen en vormen ze één grote reuzenpaddenstoel, om het maar zo te zeggen. Hoe komt dat? 

Centraal is de zwamvlok ontstaan en omdat die bij heksenkringen in alle richtingen aan dezelfde snelheid groeit, vormt het netwerk van schimmeldraden onder de grond een cirkel. Dat kan een kleintje zijn, maar als het netwerk ongestoord zijn gang kan gaan, kan het wel honderden meters breed worden. In Frankrijk is er eentje aangetroffen van meer dan 700 jaar oud en maar liefst 600 meter breedte.

Foto Susanne Sailer (Pixabay)

Al is dat een peulschil in vergelijking met de mastodonten uit een artikel in Scientific American. Niet de blauwe vinvis is het grootste organisme ter wereld, schrijft Anne Casselman, maar een schimmel. Ze neemt er een aantal onder de loep in haar artikel. Ik lijst ze hier even op.

• De Armillaria bulbosa die in 1992 ontdekt werd in Michigan was 15 hectare groot. Hij woog meer dan 90 ton en was ongeveer 1500 jaar oud.
• Kort daarna werd in Washington een Armillaria ostoyae gevonden van 6,5 vierkante kilometer. 
• In Oregon’s Blue Mountains werd in 1998 een Armillaria ostoyae ontdekt van maar liefst 10 vierkante kilometer. Gebaseerd op de groeisnelheid werd de gigant op zeker 2400 jaar geschat, maar dat kon ook meer zijn. 

If only fungi could speak… Hoewel. Bij nader inzien lijkt me dat geen fijn idee. Ik vermoed dat ie de mensheid nogal hard zou toespreken. 

Maar tien vierkante kilometer dus. Voor één organisme. ‘It's one set of genetically identical cells that are in communication with one another that have a sort of common purpose or at least can coordinate themselves to do something,’ staat er nog in hetzelfde artikel. 

Ronduit duizelingwekkend.

Foto Sangga Rima Roman Selia (Unsplash)

Het is niet het enige coole feitje over paddenstoelen. Je wist ongetwijfeld al dat er eetbare en giftige paddenstoelen bestaan. En dat er ook soorten bestaan die erg goed op elkaar lijken. Meermaals ga ik op zoek in het bos naar paddestoelen en stoot ik in mijn paddenstoelengids op commentaren als ‘Erg smakelijke paddenstoel. Opgelet: niet verwarren met de dodelijke xxx die er erg op lijkt.’ Gevaarlijke hobby. Ga vooral nooit zelf plukken. Tenzij je graag grote boetes betaalt en uren op het toilet doorbrengt.

Maar wist je ook dat sommige eetbare soorten oneetbaar worden als je ze plukt op het verkeerde moment? De geschubde inktzwam is er zo eentje. Als ze net uit de grond schieten, zijn ze heerlijk in een ragout of soepje. Wacht je iets te lang met plukken, dan worden ze inktzwart (vandaar de naam) en slijmerig.

Foto Florian van Duyn (Unsplash)

Ze veranderen niet alleen in smaak, ook in looks. De vliegenzwam ken je wel. Dat typische kabouterhuisje uit de kinderliedjes. Op een grote paddestoel rood met witte stippen, zat kabouter Spillebeen heen en weer te wippen. Nu zit jij de rest van de dag met dat liedje in je hoofd. You’re welcome. 

Die stippen dus. Die zijn er niet altijd. De stippen zijn namelijk wat overblijft van een soort vlies waar de vliegenzwam in zit voor hij uit de grond schiet. Ze liggen er behoorlijk los op. Eén stevige regenbui en daar gaan al je stippen. Mag die kabouter zijn huisje weer gaan schilderen.

Misschien kan hij er spinnen op verven. Is ie ook helemaal klaar voor Halloween.

Zag jij een mooie paddestoel of heb je ook een leuk weetje? Laat het even weten in de comments!

Op de hoogte blijven van deze blog? Vergeet HEADSPIJS dan niet te volgen op Instagram en Facebook. 

txt _ Anke de Sagher